A dziś zapraszam na niedużą wystawę Strefa buforowa, która zostanie otwarta w najbliższy czwartek w Green Gallery w Warszawie i potrwa do 6 grudnia 2007. Poniżej zamieszczam tekst z katalogu wystawy autorstwa Magdaleny Wróblewskiej z Instytutu Historii Sztuki UW, kuratorki tej wystawy oraz kilka fotografii składających się na pokazywany cykl.
Strefa buforowa
Ireneusz Zjeżdżałka jest fotografem, którego interesują oznaki upływającego czasu, rozpad form rzeczywistości, wymuszany najczęściej przez przemiany polityczne i społeczne. W fotografii rejestruje ślady, jakie historia pozostawia w doświadczanej przez nas przestrzeni, przede wszystkim na jej peryferiach. Odwiedza opuszczone domy, stare zakłady przemysłowe, miejsca, które nie pełnią już swych dawnych funkcji. Nie są to jednak sentymentalne widoki malowniczych ruin współczesności, tylko pozornie uwaga fotografa skierowana jest w przeszłość. W rzeczywistości jego prace powstają dla pamięci, która jest istotnym elementem naszej tożsamości indywidualnej i społecznej, a jego zaangażowanie w historię służy analizie współczesności. Prezentując ślady mijającego czasu fotograf stawia ważne pytanie o istotę przemian, których doświadczamy na co dzień.
Ireneusz Zjeżdżałka, z cyklu Strefa buforowa, Haidemühl, 2007 Prezentowaną serię fotografii Ireneusz Zjeżdżałka zrealizował podczas pobytu w marcu 2007 roku we wsi Haidemühl, która do niedawna znajdowała się niedaleko Cottbus, w silnie uprzemysłowionym regionie Niemiec. Na tym obszarze znajdowały się liczne odkrywki kopalni węgla brunatnego, podstawowego surowca energetyki dawnej NRD, które obecnie są zalewane i łączone systemem śluz i kanałów. W niedalekiej przyszłości ma tu powstać największy w Europie teren sztucznych akwenów dla potrzeb turystyki wodnej, a cały region przeistoczyć się w atrakcyjny ośrodek rekreacji. Wieś Haidemühl leżała w bezpośrednim sąsiedztwie jednej z zalewanych odkrywek, co niosło ze sobą ryzyko osunięcia się gruntu. Dlatego podjęto decyzję o stworzeniu tu strefy buforowej i przeniesieniu całej miejscowości kilkanaście kilometrów dalej, gdzie od podstaw wybudowano Neu Haidemühl, do której przesiedlono wszystkich mieszkańców. W opuszczonej wsi zostały domy, przedszkole, mały ośrodek sportowy, a w nich wszystkie przedmioty, które dla dawnych mieszkańców okazały się bezwartościowe.
Ireneusz Zjeżdżałka, z cyklu Strefa buforowa, Haidemühl, 2007
Ireneusz Zjeżdżałka często w tych obrazach posługuje się poetyką fragmentu, skupiając uwagę na niewielkich wycinkach obszarów przemian i poddając je wnikliwej obserwacji, a następnie rejestrując z niezwykłą dbałością o szczegół. Ciasne kadry, które ukazują małe fragmenty opuszczonej przestrzeni, wywołują niekiedy efekt zmieszania, dezorientacji, nie pozwalając na łatwą i szybką identyfikację przedstawionych przedmiotów. Abstrakcyjne układy fragmentów tapety, majaczące ślady wiszących niegdyś obrazów czy odklejające się od ściany gazetowe fotografie modelek, stają się znaczącymi motywami dopiero po chwili skupienia. Oszczędność i klarowność kadrów, połączone z obsesyjną niemal precyzją, wymuszają na odbiorcy uważną lekturę tych obrazów. Zniszczone przedmioty, banalne rekwizyty, którym nie poświęcamy na ogół uwagi, zyskują walor retoryczny, wokół nich snuje się historia miejsca i jego dawnych mieszkańców, rekonstruowana niepewnie, bo tylko na podstawie śladów. Te zaś niejednokrotnie wskazują na absurdalny czy groteskowy wymiar rzeczywistości odsłanianej w tych niemal onirycznych widokach.Tytułowe pojęcie strefy buforowej ma swoje znaczenie w słowniku nauk politycznych, gdzie określone jest jako obszar pomiędzy stronami potencjalnego konfliktu, teren, który należy rozbroić, wyznaczając martwy pas bezpieczeństwa. Wieś Haidemühl stała się takim obszarem w sensie metaforycznym, jego neutralizacja postępuje w wyniku przemian politycznych i społecznych. Fotografowi udało się utrwalić moment przejściowy, kiedy budynki i przedmioty zostały już porzucone i pozbawione swych znaczeń i funkcji, ale ciągle jeszcze trwają na swoich dawnych miejscach. Na ten obszar rzeczywisty nakłada się przestrzeń fotografii, która staje się szczególnym miejscem pamięci, gdzie proces neutralizacji na zawsze został zatrzymany.
Ireneusz Zjeżdżałka, z cyklu Strefa buforowa, Haidemühl, 2007
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz